You medemblik - winter 2025

DE MEDEMBLIKKER STADSKRONIEK VAN CORNELIS JANSZ. OPPERDOES Een van de meest bijzondere objecten uit ons lokaal erfgoed is het manuscript van de kroniek van Medemblik, rond 1670 handgeschreven door stadsklerk Cornelis Jansz. Opperdoes. Een belangrijk historisch werk, aangezien de auteur diverse gebeurtenissen in de zeventiende eeuw met eigen ogen zag. Toch kwam het niet tot een gedrukte uitgave. Wel verscheen in 1710 een andere stadskroniek, opgetekend door Dirk Burger van Schoorel. Desondanks heeft de kroniek van Cornelis Jansz. Opperdoes de nodige aandacht gekregen. Vooral vanwege het feit dat het manuscript meermaals van de radar verdween. Het mag zelfs een klein wonder heten dat het überhaupt de tand des tijds doorstond. Vanwege verwijzingen in historische artikelen weten we zeker dat de kroniek in 1851 en 1866 in het stadhuis lag. In 1954 kwam de gemeentearchivaris tot de ontdekking dat het object spoorloos was. Opmerkelijk genoeg had de Alkmaarse historicus Jan Belonje al in 1943 een gedeelte van de tekst gepubliceerd. Hij wilde de gemeente echter niet vertellen hoe hij aan de kroniek was gekomen: ‘De eigenaar had [mij] uitdrukkelijk den wensch te kennen gegeven, dat zijn naam niet bekend zou worden gemaakt’. In 1986 bracht een toevallige samenloop van omstandigheden de zaak weer aan het licht. Hosse Langereis schreef in de Koggelander over Cornelis Meijer, die van 1916 tot 1932 in Medemblik werkte als Rijksbelastingontvanger. Via via kwam dat artikel terecht bij Meijers dochter Joke, woonachtig in Hoorn. Zij belde Langereis op met de vraag of hij een goede bestemming wist voor een boekwerk dat ze had geërfd van haar vader: de kroniek! Op advies van Langereis schonk zij het aan de Oudheidkundige Vereniging. De gemeente was witheet: het was toch onderdeel van hún collectie?! Maar na verloop van jaren verstomde de discussie. Vanwege de verhuizing uit het weeshuis besloot de OKV eind 2023 om het object in bewaring te brengen bij het Westfries Archief. Daar ligt het nu beschermd tegen de gevaren van diefstal, brand, water, ongedierte, schimmel en... kwijtraken. Naar aanleiding van de verhuizing heb ik geprobeerd zoveel mogelijk feiten over de kroniek te verzamelen. Op basis daarvan denk ik niet dat Cornelis Meijer de kroniek ooit uit het gemeentehuis heeft ontvreemd. Oude inventarislijsten tonen namelijk aan dat het al vóór zijn komst verdwenen was. Meijer moet het dus van iemand anders hebben verkregen. Maar wie? Dat blijft helaas een raadsel. Overigens is het twijfelachtig óf de gemeente wel feitelijk eigenaar was. De kroniek maakte oorspronkelijk deel uit van de collectie van een Amsterdamse verzamelaar. In 1833 werd het op een veiling gekocht door marineofficier Machielsen. Vermoedelijk is het object na de verhuizing van de marine (rond 1850) op het gemeentehuis beland, en daar later dus weer verdwenen. Voor nu mogen we vooral blij zijn dat de kroniek, anno 2025, veilig bewaard wordt. Meer weten over mijn onderzoek? In de jaaruitgave 2023 van de OKV vindt u mijn uitgebreide artikel, inclusief bronnenlijst. Mail naar mark.raat@icloud.com voor een digitale versie. HET VERLEDEN VAN MEDEMBLIK Mark Raat belicht in deze rubriek voor You medemblik onze lokale geschiedenis: kleine verhalen over bijzondere mensen, plaatsen en gebeurtenissen uit de gemeente. Heeft u tips voor mooie voetnoten uit het verleden? Mail het naar mark.raat@icloud.com De kroniek van Medemblik Cornelis Meijer in 1916 Titelblad van de kroniek youmedemblik.nl | winter 2025 9

RkJQdWJsaXNoZXIy MjY1OTA=